جوان آنلاین: با وجود افزایش مالیات مشاغل خاص ذیل مسیر تبصره ماده ۱۰۰، به دلیل قرار گرفتن اطلاعات مالیات خروجی تقاطع‌گیری داده‌ها در سوابق مؤدیان مالیاتی، در صورت تسلیم اظهارنامه غیرواقعی، مبنای محاسبه تغییر خواهد کرد و در نهایت مالیات نهایی‌شده عمدتاً بیشتر از مالیات خروجی تبصره ماده ۱۰۰ خواهد شد و از طرف دیگر با تسهیل پرداخت مالیات در ۱۵ قسط در کنار عدم‌نیاز به نگهداری مدارک و دفاتر مالیاتی ذیل این مدل، برای طیف وسیعی از مؤدیان خرد و همچنین مشاغل خاص ارزش دارد که مالیات خود را ذیل مسیر تبصره ماده ۱۰۰ بپردازند.
طی سال‌های اخیر دولت سیزدهم اقداماتی را در راستای اطلاعات و سیستم‌محورکردن نظام مالیاتی کشور در دستور کار قرار داده است. در همین راستا، بر اساس تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم تصریح شده است که چنانچه سازمان امور مالیاتی بخواهد، می‌تواند مشاغلی را که درآمد یا فروش آن‌ها در سال حداکثر ۱۰ برابر ماده ۸۴ همین قانون، یعنی ماده مربوط به معافیت مالیات حقوق باشد، از ارسال اظهارنامه و نگهداری مدارک معاف و با تکمیل فرم مورد نظر همین ماده مالیات مقطوعی را برای آن‌ها در نظر بگیرد. به زعم کارشناسان، با توجه به مشوق‌هایی که در این تبصره در نظر گرفته شده، به نفع مؤدیان است که از این چارچوب برای پرداخت مالیات‌شان استفاده کنند. بر این اساس، اظهارنامه مالیاتی به صورت پیش‌فرض برای مؤدی صادر و معافیت‌های مدنظر نیز برای مؤدیان به صورت خودکار اعمال می‌شود. مؤدیانی که با استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم اقدام به پرداخت مالیات‌شان کنند، می‌توانند به صورت اقساطی مالیات‌شان را بپردازند.
مسیر تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم مسیر اصلی تحقق هوشمندسازی نظام مالیاتی است. نظام مالیاتی ایران در سال‌های اخیر و به ویژه از شروع دولت سیزدهم دستخوش تحولات چشمگیری شده و به سمت سیستم وصول خودکار مالیاتی نظام‌مند و عادلانه حرکت کرده است. این رویکرد جدید شامل جمع‌آوری مالیات از مالیات‌دهندگان بر اساس تقاطع داده‌ها، با هدف عادلانه‌ترکردن فرایند مالیات با تمرکززدایی مالیات‌دهندگان کوچک و تمرکز بر مالیات‌دهندگان بزرگ‌تر با درآمد‌های قابل توجه است. دولت سیزدهم با کاهش بار مالیاتی بر تولید، کارگران و کارمندان و توجه ویژه به مشاغل خاص در تلاش است نظام مالیاتی کارآمدتر و متعادل‌تری ایجاد کند.
تغییر به سمت یک سیستم مالیاتی خودکار عادلانه و هوشمند نشان‌دهنده تغییر در روش‌های سنتی وصول مالیات است. هدف سیستم مالیاتی جدید با استفاده از تقاطع‌گیری داده‌ها و تمرکز بر مؤدیان حقیقی و حقوقی کلان با درآمد‌های قابل‌توجه، رفع نابرابری‌های موجود در نظام مالیاتی است. تمرکززدایی از مؤدیان خرد مالیاتی نیز دیگر برنامه دولت است که به دنبال اخذ کارآمدتر مالیات و افزایش درآمد مالیاتی کشور است.
یکی از مزایای کلیدی سیستم مالیاتی هوشمند کاهش قابل توجه شکاف مالیاتی است که به بهبود انطباق مالیات و جمع‌آوری درآمد منجر می‌شود. این سیستم با ارائه گزینه پرداخت مالیات در ۱۵ قسط، انعطاف‌پذیری را برای مالیات‌دهندگان فراهم می‌کند و بار مالی مربوط به پرداخت مالیات را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، حذف الزام به نگهداری دفاتر مالیاتی فرایند تشکیل پرونده مالیاتی را ساده و آن را برای مشاغل و افراد در دسترس و کارآمدتر می‌کند. در مسیر هوشمندسازی نظام مالیاتی، امتیاز حیاتی مندرج در بخشنامه جدید تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم آمده که امکان پرداخت مالیات اصناف در ۱۵ قسط فراهم شده است. این انعطاف‌پذیری نه تنها موجب خواهد شد مشاغل خاص امکان پرداخت مالیات واقعی خود در ۱۵ قسط را داشته باشند، بلکه باعث پیروی از مسیر هوشمندسازی نظام مالیاتی نیز می‌شود.
با وجود افزایش مالیات مشاغل خاص ذیل مسیر تبصره ماده ۱۰۰، به دلیل قرار گرفتن اطلاعات مالیات خروجی تقاطع‌گیری داده‌ها در سوابق مؤدیان مالیاتی، در صورت تسلیم اظهارنامه غیرواقعی، مبنای محاسبه تغییر خواهد کرد و در نهایت مالیات نهایی‌شده عمدتاً بیشتر از مالیات خروجی تبصره ماده ۱۰۰ خواهد شد و از طرف دیگر با تسهیل پرداخت مالیات در ۱۵ قسط در کنار عدم‌نیاز به نگهداری مدارک و دفاتر مالیاتی ذیل این مدل، برای طیف وسیعی از مؤدیان خرد و همچنین مشاغل خاص ارزش دارد که مالیات خود را ذیل مسیر تبصره ماده ۱۰۰ بپردازند. گذار ایران به سمت سیستم مالیاتی هوشمند و خودکار، گامی مهم در جهت افزایش انطباق مالیاتی، کاهش بار مالیاتی بر تولید، کارگران، کارمندان و ارتقای درآمد‌های مالیاتی است. هدف دولت سیزدهم با استفاده از تقاطع‌های داده‌ها، تمرکززدایی از مسیر سنتی و سلیقه‌ای اخذ مالیاتی و ارائه گزینه‌های پرداخت انعطاف‌پذیر و مطلوب به مؤدی همراه با تکمیل داده‌های مالی از مشاغل است. با تمرکز بر مشاغل خاص و مؤدیان مالیاتی بزرگ‌تر، سیستم مالیاتی هوشمند قرار است فرایند‌های جمع‌آوری مالیات را ساده و آسان، انطباق مالیاتی و حرکت در جهت کاهش شکاف مالیاتی را تقویت و پیش‌بینی‌پذیری اقتصادی را برای آینده‌ای روشن‌تر در ایران ایجاد کند.
تبصره ماده ۱۰۰ به نفع سازمان امور مالیاتی و مؤدیان مالیاتی است
محمدرضا نجفی‌منش، عضو اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با «جوان» در خصوص تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم خاطرنشان کرد: این تبصره تصریح می‌کند مؤدیانی که فروش سالانه آن‌ها تا ۱۸ میلیارد تومان است، نیازی به ارائه اظهارنامه مالیاتی و نگهداری دفاتر و اسناد مالیاتی ندارند. سیستم به صورت خودکار برای‌شان اظهارنامه پیش‌فرض صادر می‌کند و مالیات‌شان محاسبه می‌شود.
وی ادامه داد: تبصره ماده ۱۰۰ که در بالا توضیح داده شد، به معنای سیستمی و خودکارشدن روند مالیات ستانی در کشور است که مزیت‌های زیادی دارد. در این روش، مؤدی با ممیزان مالیاتی سروکار ندارد و سلیقه افراد در مشخص‌کردن میزان مالیات از بین می‌رود.
عضو اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم از یک طرف به نفع سازمان امور مالیاتی است که هزینه‌هایش را کاهش می‌دهد و نیاز به نیروی انسانی را کم می‌کند و از طرف دیگر به نفع مؤدیان است، زیرا بسیاری از روند‌های طولانی مورد نیاز را از بین می‌برد. مؤدیان نیازی به نگهداری دفاتر ندارند و مالیات‌شان به صورت خودکار محاسبه می‌شود. نجفی‌منش گفت: مؤدیان برای استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم نیازی نیست روند طولانی تسلیم اظهارنامه فیزیکی را طی کنند. آن‌ها می‌توانند با ارائه کد فعالیت اقتصادی‌شان مشخص کنند در چه زمینه‌ای فعالیت دارند و به صورت خودکار مالیات برای‌شان محاسبه می‌شود.
وی ادامه داد: از دیگر مزیت‌های تبصره ماده ۱۰۰ این است که برای مؤدیانی که از این طریق اقدام به پرداخت مالیات‌شان می‌کنند، تخفیف قابل توجهی در نظر گرفته شده است. از سوی دیگر، مؤدیان می‌توانند در قالب تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم اقدام به پرداخت اقساطی مالیات‌شان کنند.
عضو اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: مشوق‌هایی که در تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم در نظر گرفته شده است، مؤدیان را به این سمت سوق می‌دهد که در چارچوب این تبصره اقدام به پرداخت مالیات‌شان کنند و از مزیت‌هایش بهره‌مند شوند.
نجفی‌منش گفت: هر چقدر بتوانیم روند‌های مالیات‌ستانی را در کشور به سمت سیستم و اطلاعات‌محورشدن سوق دهیم، به نفع کشور است. به این ترتیب، مالیات‌ستانی بر اساس اطلاعات صورت می‌گیرد.
